Główny problem dotyczący cukrzycy polega na zaburzeniach wydzielania insuliny. Hormon ten wpływa na prawidłowe procesy przemiany materii i rozprowadzanie w organizmie składników odżywczych w sposób pozwalając na jego funkcjonowanie niezależnie od momentu spożywania posiłku.
W przypadku cukrzycy typu 1 trzustka a w ogóle nie wydziela insuliny. Cukrzyca typu 2 charakteryzuje się niedoborem tego hormonu. Kiedy insuliny jest zbyt mało pojawiają się zaburzenia w organizmie, ponieważ jego komórki nie są wystarczająco odżywione. Nie są w stanie wchłaniać białka, cukru i tłuszczu. Dużym problemem staje się wzrost stężenia niewykorzystanej glukozy we krwi. Natomiast leczenie cukrzycy nie polega tylko na obniżeniu poziomu glukozy we krwi, ale także na doprowadzeniu cukru do komórek. Właśnie dlatego bardzo często niezbędne jest podawanie choremu insuliny. Są jednak przypadki, kiedy okazuje się że wytaczająca będzie właściwa dieta.
Leczenie bez podawania insuliny dotyczy właściwie tylko chorych na cukrzycę typu 2. Natomiast ich dieta ma również wpływać na obniżanie poziomu cholesterolu w organizmie oraz ciśnienia tętniczego. Zwykle właśnie te dolegliwości towarzyszą cukrzycy 2 typu. Jeśli chodzi o codzienne menu należy zdecydowanie ograniczyć spożycie soli, pamiętając przy tym że znajduje się ona też w różnych pokarmach: wędlinach, konserwach, serach, a nawet w pieczywie. Poza tym trzeba ograniczyć zjadanie tłuszczów i oczywiście cukru. Dieta powinna być zdrowa, zrównoważona i urozmaicona. Codzienne posiłki mają być bogate w pełnoziarniste pieczywo, makaron, ryż i kasze. Trzeba pamiętać o warzywach i owocach. Natomiast najważniejszą zasadą w cukrzycy typu 1 i 2 jest regularność posiłków. Należy jeść kilka małych porcji. W cukrzycy typu 1 powinno się podzielić posiłki nawet na 6 – 7 części. Ich pory muszą pozostawać w korelacji z zastrzykami insulinowymi. W tym typie cukrzycy chorzy powinni szczególnie zwracać uwagę na wystarczające spożycie węglowodanów złożonych. Każdemu diabetykowi przyda się też w związku z tym wiedza na temat wymienników węglowodanowych.